Avrupa Birliği’nin dış politika sorumlusu Kaja Kallas, İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatmasının “son derece tehlikeli” olacağını belirterek uluslararası kamuoyunu uyardı. Kallas, X (eski Twitter) hesabından yaptığı açıklamada şu ifadeyi kullandı:
“İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatması son derece tehlikeli olur.”
Kallas’ın açıklamaları, Brüksel’de yapılan AB dışişleri bakanları toplantısı öncesi geldi. Gündemde, İran ve İsrail arasındaki gerilim ile ABD’nin İran’ın nükleer tesislerine düzenlediği saldırıların etkileri yer aldı.
ABD’den Çin’e Çağrı: “İran’ı Uyarın”
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Fox News’e yaptığı açıklamada Çin’e seslenerek, İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatma planlarına karşı devreye girmesini istedi:
“Pekin’deki Çin hükümetine, İran’la bu konuda konuşmaları çağrısında bulunuyorum çünkü Çin de Hürmüz Boğazı’na büyük ölçüde bağımlı.”
Rubio ayrıca İran’ın boğazı kapatmasının ekonomik olarak kendi sonunu hazırlayacağını belirterek:
“Bu, başka bir büyük hata olur. Ekonomik intihar demektir. Bu senaryoya karşı elimizde farklı seçenekler var.”
“Ancak bu sadece bizi değil, diğer ülkeleri de etkiler. Ciddi bir tırmanma olur ve yalnızca ABD değil, başka ülkeler de buna karşılık vermek zorunda kalır.”
İran: ABD Üsleri Hedefimiz Olur
İran tarafında ise tansiyon düşmüş değil. İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’e yakın bir danışman, ABD’nin bölgedeki askeri üslerinin “meşru hedef” olacağını açıkladı. Ancak İran’ın gerçekten misillemeye mi yoksa tansiyonu düşürmeye mi yöneleceği belirsizliğini koruyor.
Çin ve Rusya’dan ABD’ye Tepki
Çin, Rusya ve birçok Arap ülkesi, ABD’nin İran’daki nükleer tesislere yaptığı saldırıları kınadı. Çin Dışişleri Bakanlığı, bu eylemlerin “Orta Doğu’daki tansiyonu tırmandırdığı” yorumunda bulundu.
Piyasalar İran’ın Yanıtını Bekliyor
ABD’nin hafta sonu gerçekleştirdiği saldırıların ardından petrol fiyatlarında dalgalanma yaşandı. Pazartesi günü:
Petrol fiyatları %2’den fazla yükseldi ancak ardından tekrar geriledi.
ABD doları diğer para birimlerine karşı güç kazandı.
Küresel yatırımcılar, İran’ın vereceği tepkiye odaklandı.
Hürmüz Boğazı, dünya petrolünün yaklaşık beşte birinin geçtiği stratejik bir geçiş noktası. İran, bu boğazdan özellikle Çin’e petrol ihraç ediyor. Bu nedenle kapatma kararı kendi ekonomisine de zarar verebilir.
İran Meclisi Boğazın Kapatılmasına Onay Verdi
İran Parlamentosu, 22 Haziran’da Hürmüz Boğazı’nın kapatılmasına ilişkin yasa tasarısını onayladı. Son karar, İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi tarafından verilecek.
Uzmanlar: “Aşırı hamle beklenmiyor”
Turner Mason & Co’dan baş analist Tom Kloza, İran’ın böyle sert bir adımı atma ihtimalinin düşük olduğunu belirtti:
“Ticari nakliyeyi sabote etmek, topyekûn bir yıkım senaryosu olur. Atlanta’yı yakmak gibi.”
Bloomberg’den Sebastian Boyd ise doların kısa vadeli yükselişinin geçici olabileceğini söyledi:
“Bu yükseliş sadece refleks olabilir. ABD’nin bölgede kısa süreli bir müdahalesi olduğu algısı hâkim olursa, dolar yeniden düşüş trendine girebilir.”
