ABD Başkanı Donald Trump, Florida’daki Mar-a-Lago malikanesinde İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu‘yu ağırladığı görüşme sırasında gündemi sarsan bir açıklamaya imza attı. İsrail tarafının şiddetle karşı çıkmasına rağmen Trump, Türkiye’ye F-35 savaş uçağı satışı konusunu masaya yatırdıklarını duyurdu.
Netanyahu ile yaptığı ortak basın toplantısında Türkiye ile olası bir F-35 anlaşması sorulan Trump, şu net ifadeyi kullandı:
“Bunu çok ciddi bir şekilde düşünüyoruz.”
“Erdoğan Çok İyi Bir Dostum”
Trump, Türkiye ile ilişkiler ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan hakkındaki düşüncelerini dile getirirken, aralarındaki şahsi dostluğa vurgu yaptı. Erdoğan’ı “çok iyi bir dost” olarak nitelendiren Trump, İsrail ile Türkiye arasındaki mevcut gerilimin bu satışa engel olup olmayacağı sorusuna ise iyimser yaklaştı:
“Bir sorun yaşayacağımızı sanmıyorum. Hiçbir şey olmayacak.”
Bilindiği üzere ABD, NATO müttefiki olan Türkiye’yi, Rus yapımı S-400 füze savunma sistemini satın almasının ardından 2019 yılında F-35 programından çıkarmıştı.
İsrail’in Endişesi ve Bölgesel Dengeler
İsrail ile Türkiye arasındaki ilişkiler, İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırıları ve Erdoğan’ın sert kınamaları nedeniyle gergin bir dönemden geçiyor. İsrailli yetkililer, Türkiye’ye gelişmiş F-35 jetlerinin satılmasının, özellikle Suriye üzerindeki gerilimler ve bölgesel dengeler açısından İsrail’in “askeri üstünlüğünü” tehdit edebileceğini savunuyor.
Ancak Trump’ın geçmiş politikaları, İsrail’in bu konudaki “niteliksel askeri üstünlük” tezini her zaman mutlak bir engel olarak görmediğini gösteriyor:
- BAE Örneği: Trump, ilk döneminde Abu Dabi’nin İsrail ile ilişkileri normalleştirmesinin ardından Birleşik Arap Emirlikleri’ne F-35 satışını onaylamıştı.
- Suudi Arabistan: Son dönemde, ABD’nin uzun süredir devam eden politikalarına rağmen Suudi Arabistan’a da potansiyel F-35 satışına destek verdiğini dile getirdi.
Batı Şeria Konusunda Anlaşmazlık
Görüşmede gündeme gelen bir diğer kritik konu ise işgal altındaki Batı Şeria’nın geleceğiydi. Trump, bu konuda Netanyahu ile tam bir fikir birliği içinde olmadıklarını itiraf etti.
Trump, yerleşimci şiddeti ve Batı Şeria konularındaki sorulara şu yanıtı verdi:
- Fikir Ayrılığı: “Batı Şeria konusunda uzun süredir büyük bir tartışma yürütüyoruz. Yüzde 100 anlaştığımızı söyleyemem ama bir sonuca varacağız.”
- Zamanlama: Kararın uygun bir zamanda açıklanacağını belirten Trump, Netanyahu’yu işaret ederek, “O doğru olanı yapacaktır” dedi.
Filistinli kaynaklara göre, Ekim 2023’ten bu yana Batı Şeria ve Doğu Kudüs’te İsrail güçleri ve yerleşimcilerin saldırıları sonucu en az 1.103 Filistinli hayatını kaybetti. Uluslararası Adalet Divanı, Temmuz ayında İsrail’in Filistin topraklarındaki işgalinin yasa dışı olduğuna hükmederek yerleşimlerin boşaltılması çağrısında bulunmuştu.
