Erdoğan’dan Trump’a Davet
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, 27 Eylül 2025’te New York’taki Türk Evi’nde düzenlediği basın toplantısında, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ABD Başkanı Donald Trump’ı hem ikili bir görüşme hem de 2026’da Ankara’da düzenlenecek NATO Zirvesi’ne davet ettiğini duyurdu. Fidan, 25 Eylül 2025’te Beyaz Saray’da gerçekleşen Erdoğan-Trump görüşmesini “samimi, olumlu ve yapıcı” olarak nitelendirerek, Türkiye-ABD ilişkilerinde bir yakınlaşma sinyali verdi. Bu davet, küresel krizler arasında Türkiye’nin kilit bir diplomatik aktör olarak konumlandığı bir dönemde geldi.
Türk Hava Yolları ve Enerji Anlaşmaları
Diplomatik girişim, önemli ekonomik anlaşmalarla aynı zamana denk geldi. Türk Hava Yolları, Boeing ile 75 geniş gövdeli ve 150 dar gövdeli uçak alımı için anlaşma imzaladı. Türk Hava Yolları İletişimden Sorumlu Kıdemli Başkan Yardımcısı Yahya Üstün geçen hafta görüşmelerin devam ettiğini belirtmiş olsa da, ABD’nin Türkiye Büyükelçisi Thomas Barrack anlaşmayı doğruladı. Ayrıca, Türkiye Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, yüksek düzeyli görüşmeler öncesinde ABD ile uzun vadeli bir enerji tedarik anlaşması imzaladı. Bu anlaşmalar, Erdoğan ve Trump’ın iki ülke arasındaki ticareti 100 milyar dolara çıkarma hedefini destekliyor.
Gazze Ateşkesi Türkiye’nin Önceliği
Fidan, Gazze’deki ateşkesi sağlama çabasının Türkiye’nin en önemli diplomatik önceliği olduğunu vurguladı. “Önceliğimiz, Gazze’de ateşkesi sağlamak, sivil katliamını durdurmak ve insani yardımın bir an önce bölgeye ulaşmasını sağlamaktır,” dedi. Türkiye’nin, İsrail’in Gazze’deki eylemlerini “soykırım” olarak nitelendiren Erdoğan liderliğinde yoğun diplomatik çabalar yürüttüğünü belirtti. Fidan, Trump’ın İslam İşbirliği Teşkilatı ülkelerinin temsilcileriyle yaptığı toplantıyı barış çabaları açısından kritik bir adım olarak değerlendirdi. Ayrıca, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda İngiltere ve Fransa gibi bazı Batılı ülkelerin Filistin devletini tanımasını “son derece önemli bir gelişme” olarak nitelendirirken, tanımanın tek başına yeterli olmadığını vurguladı:
“Filistin Devleti’nin tanınması için 65 bin kişinin hayatını kaybetmesi ve 2 milyon insanın aç kalması gerekmiyordu.”
Fidan, sadece tanıma değil, “yaşayan bir Filistin devleti”nin kurulması için çalışıldığını ifade etti.
2026 NATO Zirvesi: Ankara için Diplomatik Bir Zafer
Türkiye’nin 2026 NATO Zirvesi’ne Ankara’da ev sahipliği yapması, ülkenin diplomatik arenadaki önemini pekiştirecek bir başarı olarak görülüyor. Zirve, Türkiye’yi Batılı müttefikler ile Ortadoğu’daki bölgesel güçler arasında bir köprü olarak konumlandıracak. Fidan, Türkiye’nin çok kutuplu dünyada “stratejik özerkliğini” korurken küresel meselelere katkı sağlamaya devam edeceğini belirtti:
“Türkiye olarak küresel sorunlara katkıda bulunmaya devam edeceğiz. Aynı zamanda, çok kutuplu dünyada stratejik özerkliğimizi koruyarak ülkemizin çıkarlarını savunan politikalar geliştiriyoruz.”
Suriye’de Ortak Hedefler
Türkiye ve ABD, Aralık 2024’te Beşar Esad’ın devrilmesinin ardından Suriye konusunda giderek daha fazla uyum sağlıyor. Her iki ülke, Ahmet Şara liderliğindeki geçici hükümeti destekliyor ve ABD destekli Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) birleşik bir Suriye ordusuna entegre edilmesini savunuyor. Ancak Türkiye, Kürt özerkliği konusunda temkinli. Erdoğan, Suriye’nin toprak bütünlüğüne ve istikrarına olan bağlılığını vurgularken, Trump, Esad’ı deviren isyancı güçlere destek veren Türkiye’nin rolünü övdü. Bu ortak çıkarlar, daha derin bir iş birliği için zemin hazırlasa da, SDG ve Türkiye’nin kuzey Suriye’deki olası askeri harekât tehditleri gibi zorluklar devam ediyor.
Trump-Erdoğan İlişkisinde Yeni Bir Başlangıç
Beyaz Saray’daki görüşme, Erdoğan’ın 2019’dan bu yana ilk ziyareti oldu ve Trump’ın ilk döneminde geliştirdiği kişisel yakınlığın yeniden canlandığını gösterdi. Biden yönetiminin, Türkiye’nin demokratik gerileme ve Rusya ile bağları nedeniyle mesafeli duruşunun aksine, Trump, Erdoğan’ı Ukrayna, Gazze ve Suriye’deki çatışmaları çözmede kilit bir ortak olarak görüyor. Görüşmelerde ticaret de ele alındı; Türkiye, 2018’de ABD ithalatına uyguladığı misilleme tarifelerini kaldırarak ilişkileri yumuşatma sinyali verdi. Erdoğan, 100 milyar dolarlık ticaret hedefi ve F-16 ile F-35 programları gibi savunma görüşmelerinden umutlu olduğunu belirtti. Trump, Türkiye’nin F-35 programına dönüşü ve S-400 yaptırımlarının kaldırılması konusunda açık olduğunu ima ederek, “Sanırım istediği şeyleri satın almada başarılı olacak,” dedi. Ancak Kongre onayı ve Yunanistan ile İsrail gibi müttefiklerin endişeleri, bu süreçte engel oluşturabilir.
Sonuç
Erdoğan’ın Trump’ı ikili bir ziyarete ve 2026 NATO Zirvesi’ne daveti, Türkiye’nin ABD ile stratejik ortaklığını güçlendirme ve çok kutuplu dünyada özerkliğini koruma çabasını yansıtıyor. Uçak ve enerji anlaşmaları, Suriye’deki ortak hedefler ve Gazze’deki ateşkes çabaları, çok yönlü bir ilişkinin göstergesi. Ancak Rusya’dan petrol alımları ve F-35 satışlarındaki Kongre direnci gibi sorunlar, ilerlemeyi zorlaştırabilir. Türkiye, NATO Zirvesi’ne ev sahipliği yapmaya hazırlanırken, bölgesel bir güç ve diplomatik arabulucu olarak rolünü güçlendirmeye devam edecek.
