Cuma sabahı, Standard & Poor’s 500 (S&P 500) endeksi tüm zamanların en yüksek seviyesine sadece iki puan kala seyrederken, ABD Başkanı Donald Trump’ın sosyal medya platformu Truth Social’daki bir paylaşımı piyasaları altüst etti. Trump’ın Çin’in nadir toprak elementleri üzerindeki “düşmanca” tutumunu eleştirdiği ve %100’lük ek gümrük vergisi tehdidinde bulunduğu 500 kelimelik mesaj, ABD borsalarında 2 trilyon dolarlık piyasa değeri kaybına yol açtı.
Piyasaları Sarsan Gelişme
Trump, saat 10:57’de (Doğu ABD Saati) yaptığı paylaşımda, Çin’in küresel piyasaları “esir aldığını” iddia ederek, “Şu anda incelediğimiz politikalar arasında ABD’ye gelen Çin ürünlerinde devasa bir gümrük vergisi artışı yer alıyor” dedi. Bu tek cümle, piyasalarda panik satışlarını tetikledi. CNBC’ye göre, Bespoke Investment Group’un tahminlerine dayanarak, S&P 500 endeksi kapanışta %2,7 düşüşle en kötü performansını Nisan ayından bu yana sergiledi. Nasdaq Bileşik Endeksi %3,56, Dow Jones Endüstriyel Ortalaması 879 puan (%1,9) ve Russell 2000 Küçük Hisseler Endeksi %3 geriledi.
Neden Bu Kadar Büyük Bir Düşüş?
Piyasalar, Trump’ın Çin ile ticari müzakerelerinin diğer ülkelere kıyasla daha yavaş ilerlemesine rağmen, iki ülke arasında nihayetinde bir uzlaşma beklendiğini umuyordu. Ayrıca, halihazırda %40 civarında olan gümrük vergilerinin ekonomi üzerindeki etkisi, Apple gibi firmaların Çin’de üretilen iPhone’lar için aldığı geniş muafiyetlerle dengeleniyordu. Ancak, %100’lük ek vergiler ve Çin’in olası misillemeleri, otomotivden güneş panellerine kadar ithalata dayalı sektörlerde ciddi endişeler yarattı. Çin’in nadir toprak elementleri üzerindeki yeni ihracat kontrolleri, bu kaynakların yarı iletkenler, elektrikli araçlar ve roket teknolojileri için hayati önemi nedeniyle gerilimi artırdı.
En Çok Etkilenenler
Teknoloji hisseleri ön planda zarar gördü. Nvidia %5, AMD %8, Apple %3 ve Tesla %5 değer kaybetti. Bu şirketler, Çin’le ticaret bağımlılığı ve nadir toprak elementlerine olan ihtiyaçları nedeniyle baskı altında kaldı. Ancak, savunma sektörü hisseleri ve Walmart gibi “güvenli liman” hisseleri sınırlı kazançlar elde etti. Gıda/içecek ve tütün şirketleri de düşüşten nispeten korundu.
Piyasa Tepkisi ve Gelecek Beklentileri
Cuma günkü satış dalgası, S&P 500’ü bir ayın en düşük seviyesine çekse de, endeks 2025’te hala %11 yukarıda. Bazı analistler, bu düşüşün Trump’ın bir pazarlık taktiği olabileceğini ve geçmişte benzer durumların muafiyetlerle hafifletildiğini hatırlatıyor. Freedom Capital Markets’tan Jay Woods, “Bu, uzun vadede olumlu sonuçlar doğurabilir ve ani satışlar yine alım fırsatı sunabilir” dedi. Ancak, Jeffries Financial gibi bankaların %4-6’lık düşüşleri ve hedge fonlarının marj borçlarını azaltma baskısı, önümüzdeki hafta satış baskısını artırabilir.
Kripto para piyasaları da etkilendi; Trump’ın “meme coin”i %20 düşerken, Bitcoin hariç küçük hacimli altcoin’ler sert kayıplar yaşadı. Pazar akşamı 18:00’de vadeli işlemler piyasası açılacak, ancak Pazartesi Columbus Günü nedeniyle tahvil piyasası kapalı olacak.
