Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Cumartesi günü yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan‘ın Ukrayna’yı desteklemek ile Rusya ile yakın ilişkileri sürdürmek arasında kurduğu denge politikasını kamuoyu önünde sorguladı. Zelenski, Moskova’nın saldırıları Odesa bölgesindeki lojistik ağlarını yerle bir ederken Ankara’nın bu süreçteki rolüne dikkat çekti.
Zelenski, 20 Aralık’ta gazetecilere verdiği demeçte, Rusya’nın 18 Aralık’ta Mayaky yakınlarındaki Dinyester Nehri üzerindeki köprülere düzenlediği saldırının ardından Türkiye’nin çelişkili görünen tutumu hakkında çarpıcı ifadeler kullandı. Söz konusu saldırılar, Odesa ile Moldova’yı birbirine bağlayan kritik bir ulaşım koridorunu koparmış, sınır kapılarının kapanmasına neden olmuş ve sivil tedarik zincirlerinde zincirleme aksamalara yol açmıştı.
Zelenski, Türk liderin Ukrayna’nın egemenliğine verdiği desteğin yanı sıra Moskova ile sürdürdüğü diplomatik ilişkilere doğrudan atıfta bulunarak şu ifadeleri kullandı:
“Cumhurbaşkanı Erdoğan Ukrayna’yı her zaman desteklemiştir, ancak Putin ile de iyi ilişkileri var; Odesa’nın tüm lojistiğine neden sürekli saldırdığının sorulması kendisine düşer. Bu belirsiz; kaos yaratmak, Odesa halkına manevi baskı yapmak, böylece yakıt, gıda veya ilaç kalmamasını sağlamak için mi yapılıyor?”
Bu alışılmadık derecede doğrudan eleştiri, çatışmada tarafsız veya dengeli bir pozisyon korumaya çalışan ülkelere karşı Ukrayna’nın artan hayal kırıklığını gözler önüne seriyor. Türkiye, daha önce Kiev ile Moskova arasındaki müzakerelere ev sahipliği yapmış ve Rusya ile ekonomik ve diplomatik ilişkilerini korurken kendisini potansiyel bir arabulucu olarak konumlandırmıştı.
Altyapı Hasarının Ardından Askeri Komuta Yeniden Yapılandırıldı
Saldırıların yarattığı etkinin ardından Zelenski, Odesa bölgesini koruyan hava savunma operasyonlarından sorumlu Hava Komutanlığı “Güney” Komutanı Dmytro Karpenko’nun görevden alındığını duyurdu. Devlet Başkanı, bu personel değişikliğini, Rusya’nın sivil altyapıyı ısrarla hedef almasına karşı Ukrayna’nın savunma kabiliyetlerini geliştirmek için gerekli bir adım olarak nitelendirdi.
Zelenski konuyla ilgili şunları söyledi:
“Lojistik için savaşacağız, hava savunmasını ve komuta kademesini güçlendireceğiz. Ne kadar zor olursa olsun zamanında ve hızlı yanıt vermeliyiz; halkımızı, Odesa’yı ve diğer bölgelerimizi mümkün olduğunca savunmalıyız.”
Başkanlık Ofisi Başkan Yardımcısı Viktor Mykyta, daha sonra yaptığı açıklamada, köprü saldırısının ardından ulaşım bağlantılarının normal işleyişine döndüğünü bildirdi. Mykyta’ya göre, saldırıya rağmen lojistik ağları planlandığı gibi işlemeye devam ediyor; ATM’ler ve devlet kurumları çalışır durumda ancak bazı aksaklıklar halen sürüyor. 18 Aralık saldırısı, Odesa-Reni yolundaki trafiğin yönlendirilmesine neden olmuş ve Palanca yakınlarındaki sınır kapıları düşük kapasiteyle çalışmıştı. Mayaky yakınlarındaki Dinyester Nehri geçişi, Ukrayna ve Moldova arasındaki ticari trafik için hayati bir arter görevi görüyor ve bu da onu stratejik açıdan önemli bir hedef haline getiriyor.
Rusya’nın Samimiyetine Dair Şüpheye Rağmen Barış Görüşmeleri İlerliyor
Zelenski ayrıca, 19 Aralık’ta Ukraynalı ve ABD’li temsilciler arasındaki görüşmelerin ardından, Ukrayna, Amerika Birleşik Devletleri ve Rusya’yı içeren üçlü müzakerelere dair Amerikan tekliflerini doğruladı. Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi Sekreteri Rüstem Umerov, son görüşmelerin verimli geçtiğini ve bir miktar ilerleme sağlandığını açıkladı.
Ukrayna Devlet Başkanı, daha önce Türkiye’de gerçekleştirilen ve esir ile sivil takaslarını kolaylaştıran üçlü formatların değerini kabul etmekle birlikte, acil diplomatik atılımlar konusundaki beklentileri düşük tuttu. Zelenski şöyle konuştu:
“Şu anda büyük haberler beklemeye gerek yok. Bu Ukrayna’nın tam vizyonu değil, ancak değişimler (takaslar), askeri personelimizi ve sivillerimizi eve getirmemizi sağlayan önemli bir bileşendir.”
Barış süreci son haftalarda hız kazandı; 30 Kasım’da Miami’de bir ABD-Ukrayna toplantısı yapıldı, ilk baştaki 28 maddelik Rus belgesinin yerini alacak 20 maddelik sadeleştirilmiş bir teklif tartışıldı, 6-7 Aralık’ta bir Amerikan heyeti Moskova’yı ziyaret etti ve 14-15 Aralık’ta Berlin’de revize edilmiş plan üzerine görüşmeler yapıldı.
Diplomatik ivmeye rağmen Zelenski, Rusya’nın niyetleri konusunda şüphelerini dile getirdi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 19 Aralık’taki basın toplantısında meseleleri “barışçıl yollarla” çözme tercihini yineledi ancak somut tavizler vermeye istekli olduğuna dair bir işaret vermedi. Zelenski, 18 Aralık’ta Putin’in düşmanlıkları sona erdirmek için acele etmediğini belirtmişti.
Washington’un diplomatik çabalarını takdir eden ancak Moskova’nın taahhüdüne dair şüphelerini koruyan Zelenski, sözlerini şöyle tamamladı:
“Amerikalı ortaklarımızın ısrarı sayesinde Rus savaşını durdurmak mümkün olabilir.”
